Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Finlandii
Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Finlandii – lista miejsc w Finlandii wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Finlandię 4 marca 1987 roku[2].
Obecnie (stan na 2023 rok) na liście znajduje się 6 obiektów dziedzictwa kulturowego oraz 1 o charakterze przyrodniczym[2].
Na fińskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Finlandia zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa – znajdują się 2 obiekty (stan na 2023 rok)[2].
Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO
[edytuj | edytuj kod]Poniższa tabela przedstawia fińskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście[3] wraz z jej angielskim oryginałem[2];
- Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[4]:
- kulturowe (K)
- przyrodnicze (P)
- kulturowo-przyrodnicze (K,P)
- Rok wpisu – roku wpisu na listę i rozszerzenia wpisu
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Wpisy transgraniczne
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
---|---|---|---|---|---|---|
579 | Cmentarzysko z epoki brązu w Sammallahdenmäki Bronze Age Burial Site of Sammallahdenmäki |
Rauma Satakunta 61°07′11,1″N 21°46′25,3″E/61,119750 21,773694 |
K (iii)(iv) | 1999 | Zespół 33 granitowych kopców grobowych pochodzących z epoki brązu. Datuje się je na okres 1500–500 lat p.n.e. Cmentarzysko jest związane z rytuałami kultu słońca[5]. | |
583 | Twierdza Suomenlinna Fortress of Suomenlinna |
Helsinki Uusimaa 60°08′50,0″N 24°59′14,0″E/60,147222 24,987222 |
K (iv) | 1991 | Twierdza została wybudowana przez Szwedów w XVIII wieku w celu obrony przed Imperium Rosyjskim. Jest ona położona na sześciu wyspach przy wejściu do portu w Helsinkach. W pobliżu znajduje się również okręt–muzeum Vesikko[6]. | |
582 | Zabytkowa dzielnica Raumy Vanha Rauma |
Rauma, Satakunta 61°07′42″N 21°30′42″E/61,128333 21,511667 |
K (iv)(v) | 1991 2009 |
Rauma, położona nad Zatoką Botnicką, jest jednym z najstarszych portów Finlandii. Zabudowa miasta koncentruje się wokół klasztoru franciszkanów z XIV wieku. Pomimo pożaru w XVII wieku przetrwało 600 drewnianych budynków[7]. | |
1187 | Południk Struvego Struve Geodetic Arc |
Enontekiö, Ylitornio, Tornio, Korpilahti, Lapinjärvi, Pyhtää 68°40′57″N 22°44′45″E/68,682500 22,745833 66°23′52″N 23°43′31″E/66,397778 23,725278 65°49′48″N 24°09′26″E/65,830000 24,157222 61°55′36″N 25°32′01″E/61,926667 25,533611 60°42′17″N 26°00′12″E/60,704722 26,003333 60°16′35″N 26°36′12″E/60,276389 26,603333 |
K (ii)(iv)(vi) | 2005 | W Finlandii znajduje się 6 z 34 punktów pomiarowych południka Struvego. Zostały one założone w latach 1816–1852 na terenie ówczesnej unii Szwecji i Norwegii oraz Imperium Rosyjskiego, pod nadzorem rosyjskiego naukowca Friedricha Georga Wilhelma von Struvego i rosyjskiego oficera Carla F. Tennera. Wpis transgraniczny z Białorusią, Estonią, Litwą, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją, Szwecją oraz Ukrainą[8]. | |
584 | Zabytkowy kościół w Petäjävesi Petäjävesi Old Church |
Petäjävesi Finlandia Środkowa 62°15′00,4″N 25°11′01,9″E/62,250111 25,183861 |
K (iv) | 1994 | Kościół wybudowany w latach 1763–1765 z drewna sosnowego. Jest to świątynia luterańska. Wnętrze kościoła łączy w sobie cechy renesansu, baroku oraz gotyku[9]. | |
751 | Fabryka obróbki drewna i tektury w Verli Verla Groundwood and Board Mill |
Kouvola Kymenlaakso 61°03′44,3″N 26°38′20,9″E/61,062300 26,639150 |
K (iv) | 1996 | Fabryka i otaczający ją obszar mieszkalny stanowią rodzaj małej osady przemysłowej powstałej na przełomie XIX i XX wieku. Fabryka Verla działała do 1964 roku, po czym została przekształcona w muzeum[10]. | |
898 | Archipelag Kvarken / Pobrzeże Zachodniobotnickie High Coast / Kvarken Archipelago |
Kymenlaakso 63°04′00″N 18°21′00″E/63,066667 18,350000 |
P (viii) | 2000 2006 |
Obszar Pobrzeża Zachodniobotnickiego i archipelagu Kvarken obejmuje pobrzeże Zatoki Botnickiej i 5600 wysp i wysepek na Morzu Bałtyckim ukształtowanych przez topniejącą pokrywę lodowcową ok. 10–24 tys. lat temu[14]. Wpis transgraniczny ze Szwecją[11]. |
Obiekty na fińskiej liście informacyjnej UNESCO
[edytuj | edytuj kod]Poniższa tabela przedstawia obiekty na fińskiej liście informacyjnej UNESCO:
- Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
- Obiekt – polska nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na fińskiej liście informacyjnej[2];
- Położenie – miasto, region; współrzędne geograficzne;
- Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[4]:
- kulturowe (K),
- przyrodnicze (P),
- kulturowo–przyrodnicze (K,P);
- Rok wpisu – roku wpisu na listę informacyjną;
- Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. | Obiekt | Zdjęcie | Położenie | Typ | Rok | Opis |
---|---|---|---|---|---|---|
6510 | Archipelagi fok obrączkowanych jeziora Saimaa The Ringed Seal Archipelagos of Lake Saimaa |
Karelia Południowa Sawonia Południowa 61°15′00″N 28°15′00″E/61,250000 28,250000 |
P (ix)(x) | 2021 | Jezioro Saimaa jest największym zbiornikiem wodnym w Finlandii. Jego powierzchnia jest 40-krotnie większa od powierzchni Jeziora Śniardwy. Na jeziorze znajduje się szereg wysp zamieszkałych przez fokę obrączkowaną[12]. | |
6509 | Dzieła architektoniczne Alvara Aalto – ludzki wymiar ruchu modernistycznego The Architectural Works of Alvar Aalto - a Human Dimension to the Modern Movement |
Paimio, Helsinki, Kotka, Pori, Muuratsalo, Imatra, Jyväskylä oraz Seinäjoki | K (ii) | 2021 | Wpis na listę informacyjną UNESCO obejmuje szereg prac fińskiego architekta Alvara Aalto, który projektował budynki w stylu modernistycznym. Jego najbardziej znanymi pracami były m.in. Finlandia Talo oraz Techniczny Uniwersytet Helsiński[13]. |
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Na mapie nie zaznaczono dzieł architektonicznych Alvara Aalto
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ UNESCO World Heritage Centre , Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-02-14] (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO World Heritage Centre , Finland - UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-08-29] (ang.).
- ↑ l (red.), Polski Komitet ds Unesco: Finlandia [online], www.unesco.pl [dostęp 2023-08-29] (ang.).
- ↑ a b UNESCO World Heritage Centre , The Criteria for Selection [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2022-12-31] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre , Bronze Age Burial Site of Sammallahdenmäki [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-02-14] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre , Fortress of Suomenlinna [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-02-14] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre , Old Rauma [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-02-14] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre , Struve Geodetic Arc [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-03-11] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre , Petäjävesi Old Church [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-02-14] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre , Verla Groundwood and Board Mill [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-02-14] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre , High Coast / Kvarken Archipelago [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-02-14] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre , The Ringed Seal Archipelagos of Lake Saimaa [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-02-14] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre , The Architectural Works of Alvar Aalto - a Human Dimension to the Modern Movement [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-02-14] (ang.).